Przepisy dotyczące przeglądów regałów
Norma PN-EN 15635 wskazuje na 3 rodzaje obowiązkowych przeglądów regałów magazynowych:
- natychmiastowe zgłoszenia (na bieżąco) – każdy pracownik obsługi magazynu powinien być zobowiązany do natychmiastowego zgłaszania osobie odpowiedzialnej za bezpieczeństwo składowania wszelkich zauważonych uszkodzeń lub problemów związanych z bezpieczeństwem.
- oględziny (raz na tydzień) – pracownik odpowiedzialny za bezpieczeństwo składowania powinien raz na tydzień dokonać oględzin całego magazynu pod kątem ew. uszkodzeń, a zauważone problemy odnotować w pisemnym raporcie.
- eksperckie (co najmniej raz w roku) – przeglądy te wykonywane powinny być przez wykwalifikowanych specjalistów (autoryzowanych przez producenta regałów). Przegląd ekspercki podsumowywany jest pisemnym raportem z wyszczególnieniem wszystkich uszkodzeń i problemów oraz sugerowanymi rozwiązaniami.
Pozostałe akty prawne regulujące kwestię przeglądów regałów magazynowych:
- Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U. Nr 24, poz. 141 z późn. zm.),
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 129, poz. 844 z późn. zm.),
- Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy z dnia 2 września 1997 r. (Dz.U. Nr 109, poz. 704),
- Dyrektywa Rady nr 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy,
- Ustawa o normalizacji z dnia 12 września 2002 r. (Dz.U. Nr 169, poz. 1386 z późn. zm.).
Zalety wykonywania eksperckiego przeglądu rocznego regałów
Spełnienie obowiązku prawnego
Przepisy obowiązującego prawa nie wskazują wprost na konieczność realizowania corocznych eksperckich przeglądów regałów magazynowych, ale wymóg ich przeprowadzania wynika z przepisów ogólnych dotyczących prawa pracy; bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpowiedzialności pracodawcy (cywilnej i karnej) w przypadku zdarzeń i wypadków powstałych na skutek zaniedbania stanu regałów magazynowych.
Zgodnie z obowiązującym prawem na pracodawcy ciąży bezwzględny i wykluczający jakiekolwiek ryzyko obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy swoim pracownikom. Dostosowanie się pracodawcy do tego wymogu nie może zależeć od stopnia rzeczywistego zagrożenia, czy też od możliwości ekonomiczno-finansowych przedsiębiorstwa. Należy przy tym podkreślić, że naruszanie zasad i przepisów BHP grozi grzywną (art. 283 Kodeksu Pracy) oraz karą pozbawienia wolności bądź jej ograniczenia (art. 220 Kodeksu Karnego).
Podstawowym aktem prawnym, który obejmuje tematykę przeglądów eksperckich regałów magazynowych jest Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 129 poz. 844 z późn. zm.).
Zgodnie z §14 Rozporządzenia, pracodawca jest obowiązany utrzymywać pomieszczenia pracy w czystości i porządku oraz zapewnić ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca realizuje ten wymóg zapewniając właściwą organizację pracy oraz stosowanie koniecznych środków profilaktycznych (§39 Rozporządzenia).
Ponadto, zgodnie z §40 Rozporządzenia pracodawca jest obowiązany zapewnić systematyczne kontrole stanu bezpieczeństwa i higieny pracy ze szczególnym uwzględnieniem organizacji procesów pracy, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych oraz ustalić sposoby rejestracji nieprawidłowości i metody ich usuwania. Innymi słowy, pracodawca musi systematycznie sprawdzać, czy jego zakład pracy, urządzenia, maszyny i inne obiekty wykorzystywane w zakładzie pracy są w odpowiednim stanie technicznym, wykluczając w ten sposób możliwość występowania wypadków przy pracy oraz innych poważnych zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników.
Dokumentem, który wprost mówi o obowiązku przeprowadzania corocznych przeglądów eksperckich regałów magazynowych jest Polska Norma PN-EN 15635 Stalowe statyczne systemy składowania – Zastosowanie i utrzymanie urządzeń do składowania. W świetle Ustawy o normalizacji z dnia 12 września 2002 r. (Dz.U. Nr 169, poz. 1386 z późn. zm.) stosowanie Polskich Norm jest co prawda dobrowolne, jednakże mają one istotne zastosowanie w praktyce obrotu gospodarczego. Normalizacja zmierza bowiem do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonym zakresie, poprzez ustalania postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub mogących wystąpić problemów. Jednym z celów normalizacji krajowej jest zapewnienie ochrony życia, zdrowia, środowiska i interesu konsumentów oraz bezpieczeństwa pracy.
Zapewnienie bezpieczeństwa osób i majątku
Regularnie przeprowadzane przeglądy eksperckie pozwalają na wczesną identyfikację ewentualnych uszkodzeń oraz ich wyeliminowanie zanim spowodują zniszczenia składowanych towarów lub zagrożą bezpieczeństwu personelu magazynu.
Inspektor podczas wizji lokalnej w magazynie dokonuje oględzin wszystkich elementów konstrukcyjnych regału i wskazuje, które z nich wymagają wyłączenia z użytkowania i wymiany. Drobne usterki (np. brak zabezpieczeń, niedokręcone śruby) usuwane są przez serwisantów od razu na miejscu.
Pracownik obsługi magazynu, który doznał uszczerbku na zdrowiu z powodu zaniedbania pracodawcy – oprócz świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego wypłacanego przez ZUS – może żądać dodatkowego odszkodowania od swojego pracodawcy. W skrajnych przypadkach kwota tego świadczenia może być znaczna, gdyż obejmuje wszystkie koszty leczenia, a w przypadku trwałego inwalidztwa – również koszty przygotowania do innego zawodu lub stałej renty.
Warunkiem zasądzenia odszkodowania ze strony pracodawcy jest udowodnienie mu winy i potwierdzenie związku przyczynowo-skutkowego między zaniedbaniem a wypadkiem, który spowodował uszczerbek na zdrowiu. Pisemne raporty z przeprowadzonych przeglądów eksperckich oraz notatki o usuniętych awariach stanowić będą potwierdzenie, że pracodawca dotrzymał należytej staranności i wypadek nie powstał z jego winy.
Firmy ubezpieczeniowe mogą wstrzymać wypłatę odszkodowania za zniszczone towary, jeśli regały na których były składowane, nie przechodziły regularnych przeglądów eksperckich.
Utrzymanie gwarancji producenta
Brak wykonywanych przeglądów eksperckich przynajmniej raz w roku może spowodować – w zależności od producenta – albo skrócenie albo utratę gwarancji na dostarczone regały magazynowe.
Regularne przeglądy eksperckie są tańsze niż ew. naprawy wykonywane po utracie gwarancji.
Przygotowanie prac serwisowych
Podczas przeglądu eksperckiego w magazynie Klienta inspektor dokonuje oględzin każdego elementu konstrukcyjnego regałów. Wszelkie zauważone braki lub zniszczenia zostają sklasyfikowane, oznakowane na miejscu oraz odnotowane w pisemnym raporcie.
Biorąc pod uwagę wspomnianą wyżej normę PN-EN 15635 przyjęliśmy trójstopniową klasyfikację usterek wymagających nadzoru lub działań serwisowych:
- Alarm zielony – Zniszczenie wymagające nadzoru. Elementy mogą być użytkowane, jednak wymagają oznakowania i uważnego badania podczas następnych inspekcji.
- Alarm żółty – Niebezpieczne uszkodzenie wymagające podjęcia działań najszybciej jak to będzie możliwe. Usunięcie uszkodzenia (wymiana elementu) powinna zostać dokonana w ciągu 4 tygodni, w tym okresie element może być użytkowany pod warunkiem ograniczenia obciążenia do 50% nominalnego.
- Alarm czerwony – Bardzo poważne zniszczenie wymagające natychmiastowego działania. Zniszczenie wymaga roztowarowania i wyłączenia strefy regału z dalszej eksploatacji.
Raport podsumowujący wykonany przegląd ekspercki zawiera szczegółowe zestawienie zidentyfikowanych problemów wraz z określeniem ich fizycznego położenia w magazynie oraz zestawienie identyfikacyjne elementów brakujących i zniszczonych.
Pełne wykorzystanie magazynu
Jak już wspomniano wyżej, uszkodzenia regałów magazynowych oznaczonych alarmem żółtym i czerwonym wyłączają daną strefę systemu składowania z dalszego użytkowania. Wymiana elementów wyszczególnionych w raporcie przywraca możliwość wykorzystywania wszystkich istniejących gniazd paletowych.
Zakres przeglądu eksperckiego regałów
Celem przeglądu eksperckiego jest przedstawienie Klientowi uwag i rekomendacji działań korygujących stan techniczny regałów oraz sposób ich użytkowania, w odniesieniu do wskazanych wyżej norm oraz przepisów prawa.
Zakres przeglądu obejmuje weryfikacją dokumentacji projektowej zabudowy regałowej oraz wizję lokalną w magazynie Klienta, która ma na celu weryfikację:
- zgodności zastanej konfiguracji regałowej z projektem,
- zgodności montażu z instrukcją,
- zgodności używanych jednostek ładunkowych oraz urządzeń transportowych z założeniami do projektu zabudowy regałowej,
- stanu elementów pod kątem ew. uszkodzeń mechanicznych wraz z ich oznakowaniem,
- stanu posadzki,
- stanu połączeń stóp regału z posadzką oraz trawersów ze słupami,
- kompletności elementów zabezpieczających na trawersach oraz elementów ochrony regałów,
- stanu i kompletności oznaczeń regałów,
- stanu technicznego używanych palet,
- odchylenia regałów od pionu,
- mocowania odbojników i separatorów,
- stanu powłok lakiernicznych pod kątem obecności korozji,
- położenia urządzeń pomocniczych wspomagających przenoszenie ładunków na regał i na posadzkę,
- poprawności składowania, w tym:
- zachowanie wymaganych przestrzeni między jednostkami ładunkowymi, a konstrukcją regału,
- położenie ładunku na paletach,
- zachowanie dopuszczalnego obciążenia dla gniazda paletowego i ramy regału.
Protokół z przeglądu regałów
Podsumowaniem każdego przeglądu eksperckiego jest pisemny raport, zawierający:
- identyfikację zmian konstrukcyjnych, niezgodnych z projektem lub instrukcją montażu,
- identyfikacja wszystkich ew. uszkodzeń mechanicznych wraz z dokumentacją fotograficzną i szczegółową lokalizacją w magazynie,
- rekomendowane działania służące przywróceniu regałów do pełnej używalności,
- wykaz elementów konstrukcyjnych regałów, wymagających wymiany.